MAKÉ RANM
On ranm, sé on èspès kalté mòso bwa divès longè moun (kiltivatè, ...) ka mété pou kenbé on plant (on rasin (G), lédjim (M) - kontèl ziyanm (G), yanm (M) - on awbis, on tipyébwa é menm on pyébwa délè).
Bik a mété-ranm-la, sé pou kyenbé pyébwa-la byen doubout é rédé-y fwitayé pi bèl.
Lakonsa, an ka ba mo ranm, on sans, an menm larèl-la, kivédi an vlé di konsa on maké ranm (konkidiré on bwa doubout (é pa bwadoubout ki sé on koté ki tini onpakèt pyébwa sitèlman ho délè ou pa ka menm rivé vwè solèy anpami tout fèy a toupakèt sé pyébwa-lasa)...
Alò, an té ka di konsa on bwa doubout anmitan owa chouk fòs a lidé, kalkil, chaché, fouyézon jénéral an-mwen.
Adan ondòt tèwm, sé konsidiré sé pawòl osant (anmitan-mitan) a sa ki ka boula (bat, bay èvè kenbé ritm) andidan kyè èvè nanm kalkilan an-mwen...
Si zò pa konpwann, pozan' (oben pozan'an) kèksyon.
An ké toujou éséyé bay on réponn (on répons) davwa an maké "tout poukisa tini on padavwa" é ka wouajouté "tout kibiten tini on kardèdi"...
Paskal JARVIS